To taka perła wśród łatwiejszych gór, wpisana w najlepsze polskie krajobrazy. Słynne połoniny i słynne wypały drzewa. Zwiedzając Bieszczady często mona zauważyć tańczące ponad szczytami drzew
kłęby dymu. Ten dym unosi się z retort, w których w Bieszczadach nadal wypala się węgiel drzewny. Spotkać tam można mężczyzn z umorusanymi twarzami, wyglądem przypominających górników.
Nie robię zdjęć tego typu, ale piszę o tym akurat, gdyż napawa mnie to przerażeniem…
Wypał stał się podstawową metodą otrzymywania węgla drzewnego już na początku XX w. z tym, że wtedy wypalano go w stosach, obsypanych szczelnie ziemią lub obłożonych darnią. Takie stosy nazywane były mielerzami. Wraz z popularnością grillowania, węgiel drzewny stał się mocno pożądanym towarem i zaczęto go produkować w stalowych retortach w zasadzie na masową skalę…
Miejsc wypału jest kilka – m.in. Lipna, Długie, Moszczaniec i Rostajnem. Przeważnie ulokowane są one przy potokach, z których zazwyczaj pochodzi woda do zalewania pieca.
Jak wygląda proces wypalania węgla drzewnego.
W pierwszej kolejności należy załadować retortę, do której wchodzi ok. 12 mp drzewa, gdy temperatura będzie odpowiednio wysoka zamyka się górny otwór aby ogień w środku równomiernie się rozkładał. Gdy zniknie biały dym a pojawi się niebieski, piec należy zalać wodą - w lecie nawet 100 litrami i uszczelnić błotem aby woda nie wyparowała. Następnego dnia węgiel jest gotowy. Z całego pieca drzewa zostaje ok. połowa węgla.
Najwięcej pracy przy wypale jest zazwyczaj wiosną, kiedy to rośnie zapotrzebowanie na węgiel drzewny przed sezonem grillowym. Wtedy wszystkie piece pracują pełną parą a i wypalacze nie mają chwili wytchnienia.
Niektórzy mówią, że wypały urozmaicają krajobraz bieszczadzki, ale niestety działają destrukcyjnie na Bieszczady i nie tylko. Oprócz składu dymu drzewnego, w którego wchodzi tlenek i dwutlenek węgla, metan i wodór, destylat wodny zatruwa wodę kwasem octowym, metanolem acetonem, a smoła drzewna, która wsiąka w glebę również ją zanieczyszcza. Pozostaje kwestia samego sensu wycinania drzew i przetwarzania ich w inny produkt tylko po to, by można było usmażyć fragment poćwiartowanego martwego ciała zwierzęcia, które nasza ludzkość tak bardzo umiłowała zjadać… Czyli cała zabawa w wylesianie, by móc cieszyć się bardziej wykwintnymi pomysłami kulinarnymi, naszego szczególnie unikalnego planu na niszczenie życia - tego wyjątkowego przejawu, którego póki co, nie znaleźliśmy dalej niż granice tego świata.

 

„Jeśli będziemy kontynuowali obecny model edukacji oraz przekazywali wiadomości według starych kodów kulturowych, które pozwalają nam trwać w złudzeniu, że jesteśmy oddzieleni od Ziemi i że naszym zadaniem jest jej eksploatacja - to wydamy mnóstwo pieniędzy po to, by dosłownie uczyć młodzież jak popełnić samobójstwo”

                                                      Thomas Berry